Vervangende dienst? Die DM ontving ik zojuist op Twitter en ik realiseerde me ineens dat ik een term gebruikte in een tweet die jongere mensen weinig meer zegt.
Formeel bestaat in Nederland nog steeds militaire dienstplicht. De opkomstplicht is echter afgeschaft. Ergo: alle gezonde Hollandse jongens moeten nog wel in dienst, ze hoeven alleen niet meer onder de wapenen te komen. En wie Frank van Wezels' roemruchte jaren heeft gelezen zal er niet rouwig om zijn. Maar goed, de militaire dienstplicht betekende dus dat je als mannelijke inwoner van dit land een tijdlang (het werd steeds minder en eindigde met 12 maanden geloof ik) in het leger moest dienen om te leren je vaderland te verdedigen.
Al toen ik een jaar of veertien, vijftien was, wist ik dat dat niets voor mij was. Daarvoor had ik verschillende redenen. Ten eerste had mijn vader geen land, dus ik wist niet welk vaderland ik moest verdedigen. Ten tweede had en heb ik een gezonde afkeer van gezag, zeker als het afgedwongen wordt door streepjes op een pak. Ten derde vond ik het leger een geldverspilling van de eerste orde en ten vierde had ik niet echt zin om te leren hoe ik andere mensen moest doden.
Als gezonde Hollandse jongen kon je dan een aantal dingen doen. Ten eerste kon je proberen om je af te laten keuren. Dat leidde soms tot hilarische taferelen terwijl het eigenlijk erg simpel was: zeg dat je homo bent en bang bent gepest te worden, en je was er onmiddellijk van af. Vervolgens kon je totaalweigeren, en 9 maanden (in mijn tijd) de bak in gaan. De mensen die dit aankonden (ik ken er enkelen) zijn altijd de mensen geweest die ik zeer respecteer. Zelf had ik het lef niet om zo ver te gaan. De optie die dan overbleef was een beroep op de Wet Gewetensbezwaarden Militaire Dienst (Wet GMD). Als je een commissie kon overtuigen van het feit dat je gewetensbezwaren had tegen gebruik van geweld, dan kon je erkend worden als gewetensbezwaarde.
Het overtuigen van die commissie was niet zo lastig en ik slaagde met vlag en wimpel voor de proef. Maar het gevolg was wel dat ik vervangende dienst moest doen, 1/3 langer dan militaire dienst ("langere tijd, dwangarbeid" zeiden we toen). Als gewetensbezwaarde viel je onder het ministerie van Sociale Zaken (niet defensie, al had ik wel een Defensie OV-kaart, een zogenaamd DOVje).
Maar mijn situatie werd nog wat bijzonderder. Ik het leger had je twee vakbonden en sommige dienstplichtig soldaten werden (na hun basistraining) "vrijgesteld wegens vakbondsactiviteiten". Ook de Vereniging Dienstweigeraars was een vakbond, namelijk de vakbond van gewetensbezwaarden in vervangende dienst. En ik ging mijn vervangende dienst doen bij de Vereniging Dienstweigeraars, en werd dus door Sociale Zaken vrijgesteld vanwege vakbondsactiviteiten.
De Vereniging Dienstweigeraars (VD) was een leuke club. We waren een vakbond voor mensen in vervangende dienst, maar probeerden tegelijkertijd zo veel mogelijk mensen uit dienst te houden. Via een omweg werd met militaire dienst dus een dienst waarbij ik mensen probeerde uit militaire dienst te krijgen. Ach ja, het was net na de jaren 80, Wilders zat nog in de luiers en Nederland was zo gek nog niet.... De VD was een vrijwilligersclub met ons, drie "vrijgestelden" als enige medewerkers "in dienst". Overdag bemanden we het secretariaat en 's avonds hadden we vaak vergaderingen met de vrijwilligers die overdag niet konden (een enkeling vanwege baan of studie, anderen natuurlijk ook omdat ze als werkloze het recht hadden om uit te slapen, zo was dat nu eenmaal in de jaren 80-begin 90). Wonend in Nijmegen ging ik elke dag met de trein op en neer, waarbij het vaak voorkwam dat ik op station Amstel de laatste trein naar Nijmegen pakte (stoptrein vanaf Utrecht) en in Nijmegen een van de eerste treinen terug had naar Amsterdam....
Eigenlijk is dit geen blog, maar een antwoord op een tweet. Maar dit antwoord kon echt even niet in 140 tekens. En terecht. Aan de idealen van de VD worden tegenwoordig veel te weinig woorden besteed.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten