Beroepsproducten. Sinds het boek "Aan de slag met competenties" schrijf ik er zelden meer over. En als ik er dan een keer een woord aan wijdt, dan is het niet altijd even positief.
Al een paar jaar geleden pleitte ik voor het afschaffen van het begrip. Helaas heeft die oproep nog steeds geen gehoor gevonden. Ook in allerlei onderwijs- en examenregelingen van het komende studiejaar, in allerlei studiehandleidingen en blokboeken, komen we het begrip tegen.
Toen ik rond 2000 het begrip beschreef in het bovengenoemde boek, leek de wereld nog stabiel. Het begrip beroepsproduct stond voor hetgeen wij studenten zouden moeten leren, namelijk een goed of dienst te leveren. Maar dan wel een goed of een dienst waarvan we, bij het ontwerpen van de opleiding, al zouden weten dat studenten die zouden moeten kunnen opleveren in hun latere werk.
Het begrip veronderstelt dat wij vandaag de dag weten, als we een curriculum ontwerpen, wat afgestudeerden over een jaar of vijf in hun werk gaan doen. En soms weten we dat ook. Over vijf jaar zullen er ongetwijfeld nog aangiftes omzetbelasting, inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting ingevuld worden. Dergelijke beroepsproducten zullen er misschien qua vormgeving heel anders uitzien, maar ze zullen voorlopig nog wel blijven bestaan.
Van heel veel andere beroepsproducten is het toekomstige bestaan echter veel minder zeker. Met name de technologische ontwikkeling is hier debet aan. Niet alleen de vorm zal veranderen, maar ook het product zelf. Neem de jaarrekening die een dashboard wordt, of het autostuur dat in de robotauto niet meer nodig is.
Als we studenten willen voorbereiden op de toekomst, die vol met vernieuwing zit, dan zijn de beroepsproducten van gisteren veelal niet meer bruikbaar. Want tegen de tijd dat studenten op de arbeidsmarkt komen, zijn die producten door andere vervangen. En tegen de tijd dat de student zijn eerste werkzame lustrum viert, zijn ook die nieuwe beroepsproducten hopeloos verouderd.
Beroepsproducten verwijzen naar het verleden, vanuit de gedachte dat het verleden iets zegt over heden en toekomst. Maar dat is steeds minder het geval, als het nog het geval is. En daarom moeten we stoppen met studenten leren beroepsproducten te ontwerpen, behalve daar waar we er daadwerkelijk van overtuigd kunnen zijn dat die beroepsproducten ook over 10 of 15 jaar nog bestaan.
Studenten moeten worden voorbereid op de toekomst. Beroepsproducten, als een soort gestold verleden, bereiden daar steeds minder op voor.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten