Een accountant is niet klaar op hbo-niveau?

"De basisaccountant is niet klaar op HBO niveau beste mensen. #yptuacc het maatschappelijk verkeer verwacht "top gun", brede zin! #tuacc"

Deze zin verscheen vanavond in mijn tijdlijn op twitter. "De basisaccountant is niet klaar op hbo-niveau". Met andere woorden, een groot deel van de accountants zijn nog niet klaar. Dat geldt dan niet alleen voor de AA's van dit land, maar ook voor veel oudere ra's die de Nivra-opleiding gevormd hebben. Die accountants, die zich vroeger niet konden verenigen met de VAGA, de vereniging van academisch gevormde accountants. Wat die oude Nivra-opleiding, die was natuurlijk wel heel gedegen en zwaar, maar ontsteeg niet het hbo-niveau in de zin dat het daadwerkelijk een academische opleiding was. Pas sinds relatief korte tijd immers, is voor de registeraccountant een "master of science" - dat is iets wat we in normaal Nederlands een doctoraal noemen - vereist.

Even een zijstapje: met die master of science is ook wel wat mis. Dat lijkt namelijk wat. Toen ik afstudeerde en de titel drs mocht voeren, voelde dat als niets. Ja, dat voelde als iemand die nog doctor moest worden, wat overigens de letterlijke betekenis is. Drs is geen echt academische titel, het is de aanduiding voor iemand die nog iets moet worden. Msc lijkt dat je wel wat bent. Maar vergis je niet. Veel verder dan het oude kandidaats, ben je niet.

Maar goed. Met het "hbo-niveau" ben je er niet. Blijkbaar moet je een hoger niveau hebben. Wat voor niveau, vraag ik me dan af. Een opleidingsniveau? Het niveau van een Msc, die eigenlijk iemand is die nog iets moet worden? Of een daadwerkelijk denk- en (uiteindelijk) werkniveau? U zegt het.

Als het om dat laatste gaat, zegt het begrip hbo-niveau me namelijk niets. De koninklijke weg naar het hbo is immers via het havo. En dan zou het hbo-niveau het niveau van de havist zijn. Alleen, havisten bestaan niet. Er bestaan alleen luie vwo-ers en hardwerkende mavo-leerlingen. En die komen samen op het havo en vervolgens het hbo. Het verschil in bijvoorbeeld analytisch vermogen tussen beide groepen is enorm. Het verschil in het niveau van de hbo-ers is al even enorm.

Ik zie afgestudeerden van onze hbo-opleiding accountancy die ik zou scharen onder "hardwerkende mavo-leerlingen" naar de universiteit gaan. En ze slagen erin hun ra-opleiding af te ronden. Daarmee is hun niveau niet hoger geworden. Op papier misschien, maar niet hun werk- en denkniveau. Overigens kunnen het prima accountants worden. Ook zie ik afgestudeerden die luie vwo-ers waren, gaan. Zij halen het ook. Omdat ze niet meer lui zijn. En uit beide groepen zijn er ook mensen die gaan en het niet redden.

Het is bijzonder merkwaardig dat een beroepsgroep die grotendeels niet academisch is opgeleid, een aantal jaren geleden een academische graad als eis heeft gesteld, zoals het Nivra heeft gedaan, zonder dat voor alle bestaande leden de verplichting tot het alsnog behalen van een academische graad werd ingevoerd. Het is nog merkwaardiger als in een land waar een meerderheid van alle accountants geen academische graad heeft gesteld wordt dat een accountant zonder academische graad niet klaar is. Althans, misschien is dat niet eens merkwaardig, maar het is wel merkwaardig als daar niet het pleidooi aan wordt verbonden om alle accountants zonder graad (al is het maar de titel van "ik moet nog doctor worden") te verplichten de graad alsnog te behalen.

Het zou goed zijn, als accountants eens wat minder zouden denken in niveaus van opleiding die meteen aan een beroepsniveau gekoppeld worden. Het zou goed zijn als accountants zich eens wat meer zouden richten op wat daadwerkelijk van belang is: de rechte rug, integer zijn. Dat kun je niet aflezen uit een titel of opleidingsniveau. Dat lees je uit de mens.