Zwarte Piet herken je niet

Als kind van 6 vroeg ik ooit aan Sinterklaas, die in onze buurt huis na huis afging: Naast wie slaapt u eigenlijk (overigens, waarschijnlijk vroeg ik als echte Limburger toen: langs wie slaapt u eigenlijk). "Die is er vroeg bij", zei Klaas tegen mijn ouders. Volgens mijn herinnering was die klaas de vader van een dorpsgenoot. Met een net zo markante kop, dus zonder baard had ik hem meteen herkend.
Niet lang daarna ontdekte ik toch wel een grote gelijkenis tussen de toenmalige hoofdpiet en Piet Röhmer. Een gelijkenis die niet alleen in de naam zat. Maar Piet was zwart en Piet niet en aangezien mijn kinderhoofd het facepainten nog niet kende, accepteerde ik de uitleg van mijn ouders. Zoals mijn kinderen na De Wereld Draait Door gezien te hebben, nog even wilde accepteren dat Pietje Precies toch echt niet die kleine Marc-Marie was.
In 1935 was er maar 1 zwarte Piet bij Klaas in Amsterdam, zo hebben we de laatste dagen regelmatig kunnen zien. Logisch. Want Amsterdam is groot. En al die Amsterdamse kinderen herkenden misschien één enkele "Ome Henk" als helper van Klaas.
Maar in Neer was dat anders geweest. Als de Pieten herkenbaar waren geweest, dan had elk kind meteen gezien dat elke Piet lid was van de plaatselijke voetbalvereniging.
Zwarte Piet is een vermomming. Zoals een Venetiaans masker met carnaval. En als houtskool rood was geweest in plaats van zwart, was Zwarte Piet misschien wel Rode Piet geweest. Net zo min als een medicijnman die zich wit verft voor een ceremoniële bijeenkomst, kunnen we daar discriminatie in zien.
En toch begrijp ik sommige reacties op Zwarte Piet. Wie, net als ik, bijvoorbeeld Elmina ooit gezien heeft, kan zich iets voorstellen bij de verschrikkingen die onze witte voorouders anders gekleurde mensen hebben aangedaan. Openheid en eerlijkheid over de fouten van onze voorouders, over de verschrikkingen van de slavernij, over het onmenselijk transporteren van mensen van de ene naar de andere kant van de wereld voor eigen economisch gewin zou er misschien aan kunnen bijdragen dat anderen het Klaasfeest kunnen zien zoals wij het zien: een man met een baard en een paar met houtskool gekleurde leden van de plaatselijke voetbalclub, zodat de kinderen ze niet meteen herkennen.